De Oude Dom St. Johannis wordt beschouwd als de oudste kerk in Mainz en behoort tot de vroegste bisschopskerken ten noorden van de Alpen. Hij was de voorganger van de huidige Mainzer Dom en ontwikkelde zich gedurende eeuwen tot een belangrijk geestelijk en politiek centrum van de vroege middeleeuwen.
Al in de 5e of 6e eeuw ontstond op deze plek door de verbouwing van spätantieke gebouwen een eerste christelijke kerk. Door de eeuwen heen werd het gebouw meerdere keren uitgebreid en heringericht – van een vroege middeleeuwse bisschopskerk met doophuis tot een representatieve ottonische basiliek in de 10e eeuw. Hier waren belangrijke kerkmensen zoals Bonifatius en Willigis actief, en in de 11e eeuw vonden twee koninklijke kroningen plaats.
Na de oprichting van de nieuwe Dom in 1036 werd St. Johannis een Stiftkerk. In de daaropvolgende tijd onderging de kerk verdere verbouwingen, zoals in de 14e eeuw met de bouw van een gotisch koor of in de 18e eeuw in de stijl van de laatbarok. Tijdens de Franse bezetting diende ze tijdelijk als opslagplaats, voordat ze in 1828 in het bezit kwam van de protestantse gemeente. Sindsdien vormt ze een belangrijke factor in het protestantse leven in Mainz.
De kerk werd tijdens de Tweede Wereldoorlog zwaar beschadigd, maar werd in de jaren '50 gerestaureerd. Archeologische onderzoeken, die sinds 2013 plaatsvinden, hebben talrijke historische lagen en vondsten aan het licht gebracht – waaronder in 2019 het graf van aartsbisschop Erkanbald uit het jaar 1021.
Vandaag de dag is de Oude Dom niet alleen een belangrijk monument met zichtbare sporen uit de laatantieke tijd tot de moderne tijd, maar ook een plaats van geestelijke ontmoetingen, archeologische ontdekkingen en culturele evenementen midden in het hart van Mainz.
